۱. تعاریف و کلیات

قانون آیین دادرسی کیفری که در ۴ اسفند ۱۳۹۲ تصویب شده و شامل اصلاحات بعدی نیز هست، مجموعه‌ای از مقررات و قواعد مربوط به کشف جرم، تعقیب متهم، تحقیقات مقدماتی، میانجیگری، نحوه رسیدگی، صدور رأی، اعتراض به آراء، اجرای حکم، و تعیین وظایف مقامات قضایی و ضابطان دادگستری است.

۲. اصول حاکم

  • مستند بودن به قانون
  • تضمین حقوق طرفین دعوی
  • برابری در قضاوت
  • بی‌طرفی و استقلال قضات
  • سرعت در دادرسی

۳. مراحل دادرسی

  • تحقیقات مقدماتی: تحقیقات اولیه، بازداشت موقت، صدور کیفرخواست
  • دادسرا و دادگاه: نقش دادستان و صلاحیت دادگاه‌ها برای رسیدگی به جرم
  • رسیدگی و صدور رأی: بررسی دلایل و مدارک، مراحل محاکمه عادلانه
  • اعتراض و تجدیدنظر: راه‌های اعتراض، فرجام‌خواهی و اعاده دادرسی
  • اجرای احکام: مقررات اجرای مجازات، آزادی مشروط و اقدامات تامینی

۴. بازنگری‌ها و اصلاحات اخیر

  • اصلاح قانون در خرداد ۱۳۹۴: شامل اصلاح برخی تاریخ‌ها و تبصره ‌مربوط به توقف دادرسی در صورت ابتلای مجرم به جنون پیش از صدور حکم قطعی
  • طرح اصلاح موادی از قانون (مهر ۱۴۰۳): پیشنهاد اصلاحاتی در مواردی مثل اعاده دادرسی، دسترسی متهم به وکیل، قرارهای تأمین کیفری، و جبران خسارات مازاد بر دیه توسط شاکی

۵. ساختار قانون

این قانون در ۸ فصل تنظیم شده است که شامل:

  • کلیات
  • کشف جرم و تحقیقات مقدماتی
  • دادگاه‌های کیفری
  •  رسیدگی و صدور رأی
  • اعتراض به آراء
  • اجرای احکام کیفری
  • هزینه دادرسی
  • سایر مقررات
  • آیین دادرسی جرائم نیروهای مسلح